گوگل تگ منیجر در قیاس با گوگل آنالیتیکس: کارکردها و تفاوت ها

اگه خیلی وقت نداری یه خلاصه از مطالب تو بخش نتیجه گیری آوردم فقط حواست باشه خیلی از جزییات رو از دست میدی اگه فقط اون بخش رو بخونی. 

وقتی اولین بار جیزایی درباره گوگل تگ منیجر (GTM) میشنوی، یه کم گیج میشی. پس طبیعی بود که بپرسم گوگل تگ منیجر چیه. فرق بین ایونت‌های گوگل آنالیتیکس و GTM چیه؟
و هنوزم می‌بینم خیلی از مبتدی‌ها این سردرگمی رو دارن. تو این پست وبلاگی، گوگل تگ منیجر رو با گوگل آنالیتیکس مقایسه می‌کنم و تفاوت‌های اصلی رو بهت نشون می‌دم.
به‌طور خلاصه، گوگل آنالیتیکس یه ابزار تحلیلیه که بهت کمک می‌کنه بفهمی چطور کاربرها با سایت و اپلیکیشن تعامل دارن و بتونی اونها رو ترکینگ و تحلیل کنی. گوگل تگ منیجر یه سیستم مدیریت تگه که به تیم‌ها اجازه می‌ده به‌راحتی تگ‌ها (کدهای ترکینگ) رو اضافه و ویرایش کنن. گوگل آنالیتیکس یکی از این ابزارهای ترکینگ هست.

 گوگل آنالیتیکس به‌طور خلاصه
هدف اصلی گوگل آنالیتیکس ترکینگ داده‌ها، ذخیره‌شون و تولید گزارش درباره وب‌سایته، مثلاً:
دیروز چند نفر به وب‌سایتت سر زدن؟
از چه کشوری هستن؟
تو هر سشن چند صفحه دیدن؟
چند بازدیدکننده بدون هیچ اقدامی سایتت رو ترک کردن (Bounce Rate)?
محبوب‌ترین صفحات چی بودن؟
راه اصلی که گوگل آنالیتیکس با اون تعاملات کاربر رو ترکینگ می‌کنه، استفاده از کد ترکینگ (که بهش اسنیپت جاوااسکریپت GA هم می‌گن) هست که باید تو هر صفحه وب‌سایتت بذاریش.
وقتی تعاملی تو سایت اتفاق می‌افته (مثل Pageview)، اسنیپت جاوااسکریپت داده مربوطه رو به گوگل آنالیتیکس می‌فرسته.
اگه بخوای تگ GA رو تو همه وب‌سایت‌ها بذاری و اطلاعات کلی مثل Pageviews، Bounce Rate، مدت زمان جلسه، ارجاع‌ها و غیره رو ترکینگ کنی، مشکلی نیست ولی خودتو خیلی محدود می‌کنی.
شاید بخوای ببینی چند نفر از یه ویژگی خاص تو سایت/اپلیکیشن استفاده کردن. یا شاید علاقه‌مند باشی فروش رو ترکینگ کنی، نه؟ تو این صورت، باید تگ‌های کاستوم - تگ ایونت‌ گوگل آنالیتیکس - اضافه کنی که داده‌ها رو فقط وقتی کاربر یه اقدام خاص تو وب‌سایتت انجام داد بفرسته. یه مثال خوب اینجا می‌تونه سابمیت موفق فرم باشه.
پس اینجا چیکار می‌کنی؟ از توسعه‌دهنده می‌خوای تگ ترکینگ ارسال فرم رو مستقیم تو کد وب‌سایت اضافه کنه، درسته؟ ولی وقتی ده‌ها یا صدها تعامل (کلیک روی دکمه/ سابمیت فرم/ و...) هست که می‌خوای با گوگل آنالیتیکس ترکینگ کنی چی؟
متأسفانه این نیاز به صرف زمان زیادی از طرف دولوپر داره (که همیشه خیلی شلوغن!). ممکنه هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشه تا تگ‌های مارکتینگت راه بیفته که واقعاً آزاردهنده س.

گوگل تگ منیجر به کمکت میاد!
گوگل تگ منیجر یه نرم‌افزار رایگان از طرف گوگل هست که بهت اجازه می‌ده انواع مختلف کد (تگ‌ها) رو تو وب‌سایتت اضافه کنی. مثال‌های رایج  تگ این موارد هستن: کد ترکینگ گوگل آنالیتیکس، کد ایونت گوگل آنالیتیکس، اسکریپت تبدیل گوگل ادز و غیره. انواع دیگه کد هم هست که با GTM می‌تونی به وب‌سایتت اضافه کنی، از جمله کدهای کاستوم HTML.
یه راه عالی برای تصور رابطه سایتت با تگ منیجر و گوگل آنالیتیکس اینه که وب‌سایتت رو خونه‌ت بدونی و گوگل آنالیتیکس رو صندوق پستت تصور کنی که داده‌ها رو دریافت می‌کنه. تو گذشته، هر بار که می‌خواستی نوع جدیدی از داده بفرستی، باید از دولوپر می‌خواستی یه صندوق پستی جدید روی درت نصب کنه. گوگل تگ منیجر مثل نصب یه سوراخ پستی هوشمند تو یه جاست. حالا می‌تونی همه‌چیز رو از یه جا کنترل کنی، بدون اینکه دائم به دولوپر زنگ بزنی.
گوگل تگ منیجر جای گوگل آنالیتیکس رو نمی‌گیره. بلکه به کاربرها کمک می‌کنه به‌راحتی کد ترکینگ گوگل آنالیتیکس (تگ) رو به وب‌سایت اضافه کنن، اسنیپت‌های ایونت های GA رو ستاپ کنن و قوانین رو برای زمان اجرای هر کد تعریف کنن.
قبل از معرفی GTM، کدهای ترکینگ GA باید به‌صورت هاردکد شده، معمولاً توسط وب دولوپر، تو هر صفحه قرار می‌گرفت. حفظ صدها ایونت وقتی که می‌خوای اونا رو نگه داری/به‌روز کنی خیلی سخته. ولی گوگل تگ منیجر این مشکل رو حل می‌کنه چون همه تگ‌هات تو یه جا - حساب GTMت - ذخیره می‌شن.
فرض کن گوگل تگ منیجر یه جعبه‌ابزاره که همه ابزارهات رو نگه می‌داره: خط‌کش (گوگل آنالیتیکس)، چکش (گوگل ادز) و غیره.
گوگل تگ منیجر همچنین بهت اجازه می‌ده تگ‌هات رو تست کنی تا مطمئن شی وقتی صفحه درست رو لود می‌کنی یا دکمه خاصی رو می‌زنی تریگر می‌شن. مزیت دیگه: می‌تونی تگ‌ها و نحوه کارشون رو بدون تغییر کد منبع وب‌سایتت (که شاید به‌خاطر چرخه‌های رلیز کند یا شلوغی توسعه‌دهنده‌ها نتونی انجام بدی) تغییر بدی - فقط تو رابط کاربری GTM ویرایش کن و با یه کلیک تغییرات رو منتشر کن.
گوگل آنالیتیکس تنها تگی نیست که با گوگل تگ منیجر سازگاره. مثال‌های دیگه اینا هستن:
تگ کانورژن گوگل ادز
کد پیکسل متا
کد ترکینگ Crazyegg
هر کد HTML/جاوااسکریپت کاستوم دیگه.

تفاوت بین گوگل آنالیتیکس و گوگل تگ منیجر چیه؟
گوگل آنالیتیکس یه ابزار تحلیلیه که گزارش‌ها رو ارائه می‌ده. گوگل تگ منیجر هیچ قابلیت گزارش‌دهی نداره. تک منیجر فقط داده‌ها رو از وب‌سایتت به ابزارهای مارکتینگ/تحلیلی دیگه (از جمله GA) می‌فرسته.
گوگل تگ منیجر بهت اجازه می‌ده کدهای جاوااسکریپتی ترکینگ (تگ‌ها) رو تو وب‌سایتت مدیریت کنی. کد ترکینگ گوگل آنالیتیکس یکی از این تگهاست.
اگه نخوای از گوگل تگ منیجر استفاده کنی، اشکالی نداره. می‌تونی مستقیم کدهای ترکینگ گوگل آنالیتیکس رو تو سورس کد وب‌سایتت بذاری (ولی یادت باشه که به‌عنوان یه بازاریاب/تحلیلگر قابلیت های ترکینگ زیادی رو از دست می‌دی).

مثال
مثل چیزی که قبلاً اشاره کردم، گوگل آنالیتیکس یه تگه. طبق دستورالعمل GA، باید کد ترکینگ GA رو تو هر صفحه وب‌سایت بذاری. یه نمونه کد ترکینگ پایین اومده:
گوگل تگ منیجر یه تمپلیت تگ پیش‌فرض برای گوگل آنالیتیکس داره، پس راه‌اندازیش نسبتاً ساده‌ست. بعد از نصب GTM تو وب‌سایتت، به بخش Tags برو.
"New" رو بزن
روی بلوک تنظیمات تگ بزن و Google Analytics > Google Tag رو انتخاب کن
آیدی اندازه‌گیری جریان داده GA4ت رو پیست کن
به بخش Triggering برو
Initialization – All pages رو انتخاب کن

به همین راحتی یه تگ Pageview گوگل آنالیتیکس تو گوگل تگ منیجر ساختی. این تگ لود شدن هر صفحه یا Pageviews رو تو همه صفحاتی که اسنیپت کانتینر GTM روش نصب شده ترکینگ می‌کنه. همه Pageviews به پراپرتی گوگل آنالیتیکس فرستاده می‌شن. اگه Enhanced Measurement رو فعال کرده باشی، GA4 به‌طور خودکار ایونت‌های دیگه رو هم ترکینگ می‌کنه.

گوگل تگ منیجر در مقابل گوگل آنالیتیکس: ایونت‌ها
تو گوگل آنالیتیکس، ایونت‌ها تو گزارش‌های مختلف مثل Engagement > Events نمایش داده می‌شن. ایونت ها تعاملاتی هستن که تو صفحه‌ های وبسایتت اتفاق افتاده. داده‌های این گزارش به گمک Hitهای ایونت که از وب‌سایتت به سرورهای گوگل آنالیتیکس فرستاده می‌شن پر می‌شه. قبل از معرفی سیستم‌های مدیریت تگ (مثل GTM)، Hitهای ایونت باید با کدهای جاوااسکریپت کوچیک که تو وب‌سایتت قرار می‌گرفتن اجرا می‌شدن. مثلا:
 این اسنیپت بالا شامل نام ایونت و پارامتر method هست. بعد از اینکه یه اقدام خاص تو وب‌سایتت اتفاق می‌افته (مثل ورود کاربر به حسابش)، این ایونت گوگل آنالیتیکسی اجرا می‌شه و داده‌های مربوطه به گوگل آنالیتیکس پاس داده می‌شه.
بعد، این ایونت‌ها رو توی دیباگ ویوی  GA4 و بعد از مدتی تو گزارش‌های دیگه می‌تونی همون دیتا رو شسته رفته تر بررسی کنی.
حالا بیایم درباره ایونت‌های گوگل تگ منیجر حرف بزنیم. برای دیدن اثن ایونت ها، حالت پریویو و دیباگ GTM رو با زدن دکمه Preview تو گوشه بالا-راست رابط گوگل تگ منیجر فعال کن.


بعد از فعال کردن پریویو و دیباگ، یه تب جدید باز می‌شه و وب‌سایتت هم تو یه تب/پنجره مرورگر جداگانه لود می‌شه.
وقتی حالت پیش‌نمایش فعال شد، به تب پریویو مود برو (URLش شامل tagassistant.google.com هست) و اطلاعاتی درباره تگ‌هات، وضعیت اجرای اونا و داده‌هایی که پردازش می‌شن رو می‌بینی. اگه کار نکرد، یه پست وبلاگی در این مورد دارم. اون رو بخون.
تو سمت چپ کنسول پریویو و دیباگ، باید لیستی از بعضی ایونت‌ها رو ببینی، مثلاً Container Loaded، Window Loaded. این‌ها ایونت‌های گوگل تگ منیجرن.

اون ایونتا نقش خیلی مهمی تو GTM دارن - می‌تونی تگ‌هات (اسکریپت‌های ابزارهای مارکتینگ مختلف) رو بر اساس لود شدن اون ایونت‌ها اجرا کنی.مثلا:
ایونت Container Loaded گوگل تگ منیجر می‌تونه به‌عنوان تریگر برای اجرای تگ کانفیگ گوگل آنالیتیکس ۴ استفاده بشه.

 نکته: به‌طور پیش‌فرض، جز Container Loaded، DOM Ready و Window Loaded، ایونت دیگه‌ای نمی‌بینی. برای دیدن ایونت‌های دیگه، باید حداقل یه تریگر از اون نوع تو کانتینر فعال باشه.
به‌طور خلاصه، ایونت گوگل تگ منیجر یه تعاملی تو وب‌سایته که GTM اون رو تشخیص می‌ده و تو Data Layer میفرستتش (نکته: Data Layer به‌طور خودکار وقتی کد کانتینر GTM رو پیاده‌سازی و پابلیش می‌کنی تو وب‌سایتت ایجاد می‌شه).
این تعامل تو وب‌سایتت می‌تونه به‌عنوان یه تریگر (شرط) برای اجرای تگ‌های ترکینگت (اسکریپت‌ها) مثل پیکسل فیسبوک، ایونت‌های گوگل آنالیتیکس، ایونت‌های Mixpanel، تگ‌های گوگل ادز و غیره استفاده بشه.

همونطور که میبینی، گوگل تگ منیجر واسطه پیاده‌سازیت تو تحلیله. تگ منیجر تعاملاتی که تو وب‌سایتت اتفاق می‌افته رو مشاهده می‌کنه، ایونت‌های GTM رو می‌سازه و بعد از اونا برای اجرای تگ‌ها (مثل ایونت گوگل آنالیتیکس) استفاده می‌کنه. هرچند اصطلاح Event تو هر دو محصول گوگل مشترکه، تو گوگل تگ منیجر، ایونت GTM یه شرط اجرای تریگره، در حالی که ایونت GA یه تگه.

ایونت‌های کلیدی گوگل آنالیتیکس چطور؟
یکی از مهمترین مفاهیم این مقاله ایونت‌های کلیدی گوگل آنالیتیکس (که قبلاً بهشون تبدیل‌ها می‌گفتن) هست. چطور باید اونا رو با گوگل تگ منیجر ستاپ کرد؟
درباره رابطه بین GTM و GA، باید بگم که گوگل تگ منیجر یه راه انتقال داده‌ست که تعاملات مختلف (Pageviews، ایونت‌ها و غیره) رو به گوگل آنالیتیکس می‌فرسته.
بعضی از این تعاملات از بقیه مهم‌ترن (مثلاً اشتراک در خبرنامه یا بازدید از صفحه "تأیید سفارش") که بهشون ایونت‌های کلیدی می‌گن. چطور گوگل آنالیتیکس می‌فهمه کدوم تعاملات مهم‌ترن؟
این کار رو با پیکربندی GA (نه GTM) انجام می‌دی.
اگه با گوگل آنالیتیکس ۴ کار می‌کنی، به این مسیر Admin > Events برو و مهم‌ترین ایونت‌ها رو به‌عنوان ایونت‌های کلیدی علامت بزن.
به بیان دیگه، به GA می‌گی بعضی تعاملات (که به GA فرستاده می‌شن) برای بیزینست باارزش‌ترن. و فرقی نداره این تعامل چطور به گوگل آنالیتیکس فرستاده شده، چه از طریق GTM، چه مستقیم از کد وب‌سایت، یا جای دیگه.
فرق رو می‌بینی؟ GTM راهی برای انتقال داده تعامل به گوگل آنالیتیکسه. ایونت‌های کلیدی تعاملات باارزشی هستن که تو رابط GA ست می‌شن.
این تمایز داده‌هات رو تمیز نگه می‌داره و نقش‌ها رو مشخص می‌کنه: GTM مسئول فرستادن سیگنال اینه که یه اقدام باارزش اتفاق افتاده (مثل ارسال فرم). رابط GA4 جاییه که تو، به‌عنوان تحلیلگر یا بازاریاب، اهمیت اون سیگنال رو تعریف می‌کنی. این جداسازی وظایف باعث می‌شه همه ایونت‌هات رو تو یه جا (GTM) مدیریت کنی و اهداف بیزینست رو تو جای دیگه (GA4) مشخص کنی.

مهاجرت به گوگل تگ منیجر
اگه سایتی داری که از گوگل آنالیتیکس هاردکد شده استفاده می‌کنه و می‌خوای به GA + GTM مهاجرت کنی، چند چیز رو باید در نظر بگیری. اگه مهاجرت اشتباه انجام بشه، داده‌های جدید  هم خراب می‌شه.
به‌طور کلی، باید کدهای GA هاردکد شده رو از وب‌سایتت حذف کنی و کد کانتینر گوگل تگ منیجر رو تو همه صفحات سایت بذاری. بعد تگ‌های گوگل آنالیتیکسی به واسطه گوگل تگ منیجر اجرا کنی.
داده‌های گذشته از دست نمی‌ره، ولی مهاجرت می‌تونه روی داده‌های آینده‌ات تأثیر منفی بذاره (اگه اشتباه انجام بشه). تو دوره گوگل تگ منیجر مفصل در این مورد حرف زدم.

نکات آخر
امیدوارم این پست وبلاگی برات شفاف بوده باشه، هرچند بعضی قسمت‌هاش شاید سخت و پرچالش به نظر بیاد. به‌طور خلاصه، GA ابزار تحلیلیه که گزارش‌هایی درباره فعالیت کاربرها تو سایتت می‌ده. GTM ابزاریه که تگ‌های ترکینگت رو بر اساس قواعد تعریف‌شده ای اجرا می‌کنه. نهایتاً، می‌تونی کد GA رو مستقیم تو سایتت پیاده‌سازی کنی یا کد GTM رو تو سایت بذاری و از GTM برای اجرای کد GA استفاده کنی.
بیاید یه خلاصه از مطالب این بلاگ پست داشته باشیم:
گوگل تگ منیجر جای گوگل آنالیتیکس رو نمی‌گیره. بلکه به کاربرها کمک می‌کنه به‌راحتی کدهای ترکینگ گوگل آنالیتیکس (تگ‌ها) رو به وب‌سایتشون اضافه کنن، اسنیپت‌های کد GA رو نصب کنن و قواعدی رو برای زمان اجرای هر تگ تعریف کنن.
گوگل تگ منیجر واسطه پیاده‌سازی ستاپ  تحلیل دیجیتال تو هر وب‌سایته. اگه می‌خوای کد یا ایونت‌های ترکینگ گوگل آنالیتیکس رو اضافه کنی، پیشنهاد می‌شه با GTM این کارو کنی چون نیازی به تغییر دائم کدهای وب‌سایتت نداری. بنابراین، فرآیند ست کردن ایونت ها سریع‌تره.
گوگل تگ منیجر می‌تونه بدون گوگل آنالیتیکس استفاده بشه و برعکس. 

دولوپرها می‌تونن کدهای گوگل آنالیتیکس رو مستقیم تو وب‌سایتت هاردکد کنن. ولی اگه دائم نیاز به لایو کردن تغییرات داری، فقط دولوپرها می‌تونن کمکت کنن. 

ولی با GTM، می‌تونی خودت کدهای ترکینگ گوگل آنالیتیکست رو اضافه/ویرایش/حذف کنی. علاوه بر این می‌تونی از گوگل تگ منیجر برای اضافه کردن اسکریپت‌های ترکینگ فیسبوک، گوگل ادز و ... به وب‌سایتت استفاده کنی (و گوگل آنالیتیکس رو کنار بذاری).
ایونت‌های گوگل تگ منیجر به‌عنوان شرایط فایر شدن تریگر استفاده می‌شن که مشخص می‌کنن چه زمانی یه تگ خاص باید اجرا بشه. در مقابل ایونت گوگل آنالیتیکس فقط یه تگ هست.
نمی‌تونی ایونت‌های کلیدی گوگل آنالیتیکس رو تو گوگل تگ منیجر بسازی. GTM ایونت‌ها رو به GA می‌فرسته. ایونت‌های کلیدی تو گوگل آنالیتیکس مشخص می‌شن، جایی که به GA می‌گی بعضی تعاملات معمولی رو به اهداف مهم/باارزش تبدیل کنه.
اگه حس می‌کنی موضوع "گوگل تگ منیجر در مقابل گوگل آنالیتیکس" هنوز واضح نیست، کامنت‌ بزار.